Kết nối tri thức - lan toả giá trị văn hoá Thăng Long - Hà Nội qua giáo dục Hà Nội học

Quang cảnh hội thảo.

Sáng ngày 21/10/2025, tại Hội trường lớn của Trường Đại học Thủ đô Hà Nội đã diễn ra Hội thảo khoa học với chủ đề “Giáo dục Hà Nội học qua tiểu vùng văn hóa Thăng Long – Hà Nội”. Hội thảo có sự tham gia của nhiều đại biểu, gồm các nhà nghiên cứu, giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục, và đông đảo sinh viên, nhằm trao đổi và kiến tạo các định hướng mới cho việc phát triển môn học Hà Nội học, góp phần gìn giữ, truyền tải và phát huy giá trị văn hóa Thăng Long – Hà Nội trong bối cảnh hiện đại.

Hội thảo có sự tham dự của đông đảo đại biểu, nhà khoa học và cán bộ quản lý giáo dục. Về phía nhà trường, có PGS.TS. Nguyễn Văn Tuân, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, TS. Lê Thị Thu Hương, Viện trưởng Viện Hà Nội học và Đào tạo Quốc tế; TS Bùi Văn Tuấn, Phó Viện trưởng Viện HNH và ĐTQT – ĐHTĐHN. Về phía Đại biểu khách mời, có GS.TS. NGND Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam; GS.TS. Đỗ Thị Minh Đức, trường Đại học Sư phạm Hà Nội; GS.TS. Trương Quang Hải, Chuyên gia Địa lý - môi trường, Nguyên Phó Viện trưởng Việt Nam học và Khoa học Phát triển; GS.TS. Lê Hồng Lý, Chủ tịch Hội văn nghệ dân gian VN; PGS.TS. Nguyễn Đức Thắng, Phó Hiệu trưởng trường Công nghệ Đông Á; PGS.TS. Bùi Xuân Đính, Hội Dân tộc học và Nhân học Việt Nam; TS. Bùi Thị Thanh Hoa, Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật; Ông Trương Minh Tiến, Chủ tịch Hiệp hội UNESCO Hà Nội; Ông Nguyễn Văn Biểu, Phó GĐ Bảo tàng Hà Nội; TS Vũ Hồng Thuật, Đại diện Bảo tàng Dân tộc học VN. Ngoài ra, còn có Lãnh đạo các Viện Nghiên cứu; BGH các trường phổ thông đại diện cho khối công lập, tư thục ở các cấp học trên địa bàn thành phố Hà Nội; các chuyên gia, nhà khoa học trên địa bàn cùng các phóng viên cơ quan thông tấn báo chí đến dự và đưa tin.

Đây là một trong những hoạt động nhằm cụ thể hóa việc triển khai Chương trình số 06-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021 - 2025”.

PGS.TS. Nguyễn Văn Tuân, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Văn Tuân – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội – nhấn mạnh hội thảo khoa học “Giáo dục Hà Nội học qua tiểu vùng văn hóa Thăng Long – Hà Nội” không chỉ là một hoạt động chuyên môn thường niên, mà còn là sự kiện có ý nghĩa học thuật và thực tiễn sâu sắc, góp phần khẳng định vị thế và giá trị của môn Hà Nội học trong giáo dục đại học và phổ thông hiện nay. Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, với sứ mệnh là cơ sở đào tạo, nghiên cứu và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho Thủ đô, nhà trường luôn coi Hà Nội học là một trong những chương trình mang tính đặc thù, phản ánh bản sắc và trách nhiệm trong việc gìn giữ, bồi đắp và lan tỏa các giá trị văn hóa Thăng Long – Hà Nội. 

Năm 2024, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội đã tích cực triển khai chương trình 06 của Thành ủy, nhà trường đã phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội bồi dưỡng cho gần 6.000 học viên; đồng thời tổ chức nhiều hội thảo liên quan đến việc dạy học Hà Nội học và giảng dạy môn Giáo dục địa phương của thành phố Hà Nội. Đội ngũ giảng viên của nhà trường, trong đó có các thầy, cô thuộc Viện Hà Nội học đã trở thành lực lượng nòng cốt, đồng hành cùng Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội hoàn thiện bộ sách Giáo dục địa phương thành phố Hà Nội cho cả 3 cấp học phổ thông.

Ban Tổ chức đã nhận được hơn 50 tham luận khoa học từ các nhà nghiên cứu, giảng viên, chuyên gia và giáo viên phổ thông trên địa bàn Thủ đô và nhiều cơ sở đào tạo trong cả nước. Các tham luận thể hiện sự quan tâm sâu sắc của giới học thuật đối với lĩnh vực Hà Nội học, đồng thời khẳng định sức lan toả của chủ đề “Giáo dục Hà Nội học qua tiểu vùng văn hóa Thăng Long – Hà Nội”. Nội dung các tham luận tập trung vào ba nhóm vấn đề trọng tâm: Nghiên cứu tiểu vùng văn hoá Thăng Long- Hà Nội; thực trạng giảng dạy Hà Nội gắn với tiểu vùng văn hoá; giải pháp khai thác, bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá của tiểu vùng văn hoá hiện nay.

Các đại biểu tham dự hội thảo.

Tại hội thảo, các đại biểu đã được nghe 10 báo cáo khoa học tiêu biểu, phản ánh nhiều góc nhìn phong phú về việc nghiên cứu, giảng dạy và phát huy giá trị Hà Nội học trong bối cảnh mới. Các tham luận không chỉ tập trung vào vấn đề lý luận mà còn đi sâu vào thực tiễn giảng dạy, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Thủ đô. Các bài trình bày mở đầu tập trung vào việc nhận diện những giá trị đặc sắc của tiểu vùng văn hóa Thăng Long – Hà Nội dưới góc nhìn địa – văn hóa trong đó GS.TS. Đỗ Thị Minh Đức và TS. Trần Thị Hồng Nhung, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, làm rõ mối quan hệ giữa yếu tố tự nhiên, lịch sử và con người trong việc hình thành bản sắc văn hóa Thủ đô; PGS.TS. Bùi Xuân Đính và TS. Bùi Thị Thanh Hoa phân tích đặc điểm con người Hà Nội qua dòng chảy truyền thống và hiện đại; TS. Lê Cẩm Ly, Viện Nghiên cứu Văn hóa, giới thiệu giá trị tín ngưỡng và nghệ thuật của diễn xướng hầu đồng – di sản văn hóa phi vật thể đặc trưng của Thăng Long – Hà Nội.. Ở nhóm tham luận về giáo dục, TS. Nguyễn Thị Thanh Hòa, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội chỉ ra tiềm năng của các làng vùng Mọc ven sông Tô trong việc tổ chức học tập trải nghiệm di sản và ThS. Đỗ Văn Tiến; ThS. Nguyễn Ngọc Tuấn, Học viện Phòng không – Không quân, nhấn mạnh vai trò của công nghệ số trong bảo tồn và truyền thông giá trị văn hóa Thủ đô. Các báo cáo của giáo viên phổ thông như nhóm Trường THCS Chu Phan đều tập trung chia sẻ thực tiễn giảng dạy Hà Nội học trong nhà trường, gắn lý thuyết với trải nghiệm thực tế. Ngoài ra, ThS. Phạm Thị Phượng và TS. Lê Thị Thu Hương, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, đề xuất nhiều giải pháp đổi mới phương pháp giảng dạy, khai thác hệ thống di sản văn hóa như nguồn tư liệu sống để nuôi dưỡng tình yêu và niềm tự hào về Thủ đô trong học sinh, sinh viên.

TS. Lê Thị Thu Hương, Viện trưởng Viện Hà Nội học và Đào tạo Quốc tế, 

Trường Đại học Thủ đô Hà Nội phát biểu tại hội thảo.

Theo TS. Lê Thị Thu Hương – Viện trưởng Viện Hà Nội học và Đào tạo Quốc tế, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội – ba nhóm vấn đề được đề cập trong các tham luận tuy chưa thể bao quát hết kỳ vọng của những người quan tâm, yêu mến và mong muốn nghiên cứu sâu hơn về Hà Nội học, song đã phản ánh nỗ lực nghiêm túc và tâm huyết của các nhà khoa học, nhà giáo và cán bộ nghiên cứu trong việc tìm tòi, hệ thống hóa và lan tỏa giá trị của bộ môn đặc thù này.

Các nhà khoa học thống nhất rằng việc phát triển Hà Nội học không chỉ dừng lại ở phạm vi giảng dạy trong nhà trường, mà cần được mở rộng thành một hướng nghiên cứu liên ngành, mang tính ứng dụng cao, kết nối giữa giáo dục, truyền thông và phát triển đô thị. Đây chính là con đường để Trường Đại học Thủ đô Hà Nội tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong việc bảo tồn, phát huy và truyền cảm hứng về giá trị văn hóa Thăng Long – Hà Nội cho các thế hệ học sinh, sinh viên và cộng đồng.

GS.TS.NGND. Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam 

phát biểu tổng kết hội thảo.

Tổng kết hội thảo, GS.TS.NGND. Nguyễn Quang Ngọc nhấn mạnh, Viện Hà Nội học và Đào tạo Quốc tế thuộc Trường Đại học Thủ đô Hà Nội đã và đang khẳng định vai trò của mình như một trung tâm nghiên cứu và đào tạo Hà Nội học đích thực, nơi kết tinh tri thức, tâm huyết và khát vọng cống hiến cho sự nghiệp phát triển văn hóa và giáo dục của Thủ đô. Ông ví rằng, nghiên cứu và đào tạo phải luôn song hành, như hai đôi chân vững chắc của một cơ thể khỏe mạnh – chỉ khi tiến hành đồng thời cả hai Hà Nội học mới thực sự phát triển bền vững, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa Thăng Long – Hà Nội đến với xã hội đương đại.

Các đại biểu tham dự hội thảo.