Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi): Tạo lập cơ chế đặc thù cho khoa học và công nghệ
Thu Hằng - Hà Nội mới
Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), dự kiến sẽ được Quốc hội thông qua trong thời gian tới, sẽ tạo nền tảng pháp lý và tiền đề quan trọng cho việc triển khai các giải pháp, cơ chế, chính sách nhằm khai thác hiệu quả, huy động và sử dụng các nguồn lực cho công cuộc xây dựng và phát triển Thủ đô trong tương lai.
Phóng viên báo Hà Nội Mới đã có cuộc trao đổi với PGS.TS. Nguyễn Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội – về những thay đổi trong dự thảo luật liên quan đến lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Nghiên cứu và sản xuất gel rửa tay khô tại phòng thí nghiệm của Trường Đại học Thủ đô Hà Nội. Ảnh: Ngọc Hinh
— Thưa ông, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, ông đánh giá dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) sẽ có những tác động như thế nào?
— Việc sửa đổi Luật Thủ đô nhằm mục tiêu tạo ra các cơ chế đặc thù, đột phá trong phát triển nguồn nhân lực, qua đó thúc đẩy Thủ đô phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Riêng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, những quy định trong Luật Thủ đô (sửa đổi) sẽ đóng vai trò như hành lang pháp lý để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện nay, từ đó giúp lĩnh vực này có điều kiện bứt phá và phát triển nhanh chóng.
— Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn về những thay đổi căn bản trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) liên quan đến lĩnh vực phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo?
— Trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), có bốn nội dung chính liên quan đến lĩnh vực này, gồm:
Cơ chế, chính sách vượt trội đối với hoạt động khoa học và công nghệ;
Chính sách đặc thù về đầu tư mạo hiểm từ ngân sách của thành phố;
Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (mô hình sandbox);
Cơ chế đặc thù cho Khu công nghệ cao Hòa Lạc và các khu công nghệ cao khác trên địa bàn thành phố.
Theo đó, dự thảo luật sẽ tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc xử lý tài sản là kết quả của các nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước. Đây là tín hiệu tích cực, giúp kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ dễ dàng được áp dụng vào thực tiễn hơn so với hiện nay.
Công tác mua sắm, đầu tư trong lĩnh vực khoa học và công nghệ cũng sẽ được cải cách. Trong khi quy định hiện hành yêu cầu đấu thầu rộng rãi, thì dự thảo luật cho phép đơn vị chủ trì được tự quyết định hình thức mua sắm, thuê mướn. Điều này giúp các đơn vị chủ trì và chủ nhiệm đề tài chủ động hơn, giảm thiểu thời gian trì hoãn, và quan trọng nhất là giúp các nhà khoa học tập trung vào chuyên môn.
Về cơ chế hỗ trợ đổi mới sáng tạo, dự thảo luật đề xuất thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm do nhà nước kiểm soát. Tôi cho rằng đây là điểm đột phá, bởi hiện nay pháp luật không cho phép sử dụng ngân sách nhà nước vào những hoạt động có nguy cơ thua lỗ. Việc dự thảo luật chấp nhận một phần rủi ro sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Đối với Khu công nghệ cao Hòa Lạc và các khu công nghệ cao khác trong thành phố, dự thảo luật tập trung phân cấp cho ban quản lý. Việc này sẽ giúp đẩy nhanh và thuận lợi hơn các hoạt động như thu hút nhà đầu tư, chuẩn bị và triển khai đầu tư, tạo đà cho các khu công nghệ cao phát triển theo định hướng chiến lược.
Một điểm đặc biệt quan trọng trong dự thảo luật là cho phép các trường đại học, viện nghiên cứu và tổ chức khoa học công nghệ công lập được thành lập doanh nghiệp, và các giảng viên, nhà khoa học có thể trở thành chủ sở hữu doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp các kết quả nghiên cứu khoa học của trường, viện sớm được ứng dụng vào thực tiễn, phục vụ mục tiêu phát triển của Thủ đô và đất nước.
— Khi Luật Thủ đô (sửa đổi) được thông qua, theo ông, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội sẽ có thêm những cơ hội nào?
— Trước đây, theo các nguyên tắc hiện hành, Hà Nội không thể sử dụng ngân sách để hỗ trợ các đơn vị không thuộc cơ cấu tổ chức hành chính của thành phố.
Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đề xuất cho phép thành phố được sử dụng ngân sách để hỗ trợ các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và tổ chức khoa học công nghệ trong việc thành lập các phòng thí nghiệm trọng điểm hoặc trung tâm nghiên cứu và phát triển. Điều này sẽ giúp Hà Nội khai thác hiệu quả nguồn lực chất lượng cao đang hiện diện trên địa bàn.
Khi Luật Thủ đô (sửa đổi) được thông qua và đi vào hiệu lực, nhằm phát huy vai trò, lợi thế của một trường đại học trực thuộc thành phố, chúng tôi sẽ tư vấn, đề xuất với thành phố phương án thành lập các trung tâm nghiên cứu, nhóm nghiên cứu mạnh tại trường. Dựa trên các chính sách đặc thù và tiên tiến của luật, nhà trường sẽ có cơ hội quy tụ các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, phát triển các lĩnh vực nghiên cứu trọng điểm theo định hướng ưu tiên của thành phố, giúp trường phát triển mạnh mẽ hơn, trở thành một cơ sở đào tạo và nghiên cứu có uy tín, danh tiếng.
— Xin trân trọng cảm ơn ông!
